La presentazione è in caricamento. Aspetta per favore

La presentazione è in caricamento. Aspetta per favore

Istituzioni di Diritto Romano IV cattedra (lettere D-E-F) A/A 2012/13 Prof. Francesca Reduzzi.

Presentazioni simili


Presentazione sul tema: "Istituzioni di Diritto Romano IV cattedra (lettere D-E-F) A/A 2012/13 Prof. Francesca Reduzzi."— Transcript della presentazione:

1 Istituzioni di Diritto Romano IV cattedra (lettere D-E-F) A/A 2012/13 Prof. Francesca Reduzzi

2

3 RAPPORTI AFFINI AL DOMINIUM EX IURE QUIRITIUM In bonis habere: Gai 2.41. Nam si tibi rem mancipi neque mancipavero neque in iure cessero, sed tantum tradidero, in bonis quidem tuis ea res efficitur, ex iure Quiritium vero mea permanebit, donec tu eam possidendo usucapias: semel enim impleta usucapione proinde pleno iure incipit, id est et in bonis et ex iure Quiritium tua res esse, ac si ea mancipata vel in iure cessa esset.

4 Istituzioni di Gaio 2.41: Infatti se io non ti avrò mancipato né ceduto davanti al magistrato una res mancipi, ma te l’avrò soltanto consegnata, la cosa rientra tra i tuoi beni, ma in realtà rimarrà mia secondo il diritto dei Quiriti, finché tu non l’acquisti per usucapione con il possederla; una volta, infatti, completata l’usucapione allora comincia di pieno diritto ad essere tua, cioè sia nei tuoi beni, sia secondo il diritto dei Quiriti, come se ti fosse stata trasferita con mancipatio o con in iure cessio.

5 POSSESSIO VEL USUSFRUCTUS DEGLI AGRI PROVINCIALES Tutela: actio utilis ad exemplum della rei vindicatio

6 DOMINIUM UNIFICATO Fusione di dominium ex iure Quiritium, in bonis habere e possessio dei fondi provinciali Fine dell’età classica Età postclassica

7 Novità: -Espropriazione per pubblica utilità -divieto di abbandonare gli immobili -imposizione di cd servitù legali Modificate traditio e usucapio traditio ex iusta causa sostituisce mancipatio e in iure cessio

8 USUCAPIO E PRAESCRIPTIO LONGI TEMPORIS | | V V Cose mobili cose immobili 3 anni 10 (o 20) anni Requisiti: Res habilis titulus fides possessio tempus

9 IURA IN RE ALIENA= Rapporti assoluti su cosa altrui Iura praediorum: i più antichi Diritto erga omnes e trasmissibile agli eredi Tutelato da actiones in rem

10 D. 50.16.86 Celsus libro quinto digestorum: Quid aliud sunt "iura praediorum" quam praedia qualiter se habentia: ut bonitas, salubritas, amplitudo? Celso, V libro dei digesti: Cos’altro sono i diritti inerenti ai fondi, se non qualità dei fondi medesimi, come la fertilità, l’aria pulita, l’estensione?

11 7 caratteristiche: 1.Impossibile una servitù su un bene proprio 2.Utilità 3.Possibilità del rapporto 4.Perpetuità della causa 5.Indivisibilità del rapporto 6.Inalienabilità del diritto 7.Servitus in faciendo consistere nequit

12 Classificazioni delle servitù: mancipi e nec mancipi rustiche (di campagna) e urbane (di città) Servitù irregolari

13 41.1.20 Ulpianus libro 29 ad Sabinum: pr. (Traditio) Mancipatio nihil amplius transferre debet vel potest ad eum qui accipit, quam est apud eum qui tradit. Si igitur quis dominium in fundo habuit, id Mancipando (tradendo) transfert, si non habuit, ad eum qui accipit nihil transfert. 1. Quotiens autem dominium transfertur, ad eum qui accipit tale transfertur, quale fuit apud eum qui tradit: si servus fuit fundus, cum servitutibus transit, si liber, uti fuit: et si forte servitutes debebantur fundo qui traditus est, cum iure servitutium debitarum transfertur. Si quis igitur fundum dixerit liberum, cum traderet, eum qui servus sit, nihil iuri servitutis fundi detrahit, verumtamen obligat se debebitque praestare quod dixit.

14 Digesto 41.1.20 pr.-,Ulpiano, libro XXIX a Sabino: La mancipatio non deve né può trasferire a colui che acquista nulla di più di quanto appartiene a colui che trasferisce. Se dunque uno ha il dominio di un fondo, egli lo trasferisce con la mancipatio, se non lo ha, non trasferisce nulla a colui che acquista. Tutte le volte che il dominio viene trasferito, esso passa all’acquirente tale e quale, come era quando apparteneva a colui che lo ha alienato: se il fondo era servente, passa con le servitù, se era libero passa così com’era: e se per caso delle servitù erano dovute al fondo che è stato alienato, esso viene trasferito con il diritto delle servitù dovute…

15 COSTITUZIONE DELLE SERVITU’ -Mancipatio -In iure cessio -Deductio servitutis -Legatum per vindicationem -adiudicatio Età postclassica: -Pactio et stipulatio -Quasi traditio

16 D.8.3.10 Paulus libro 49 ad edictum Labeo ait talem servitutem constitui posse, ut aquam quaerere et inventam ducere liceat: nam si liceat nondum aedificato aedificio servitutem constituere, quare non aeque liceat nondum inventa aqua eandem constituere servitutem? Et si, ut quaerere liceat, cedere possumus, etiam ut inventa ducatur, cedi potest. Labeone afferma che si può costituire una servitù che dà al proprietario il diritto di cercare una sorgente d’acqua e (dopo averla trovata) di trasportarla nel proprio fondo: infatti se è lecito costituire una servitù quando ancora non sia stato costruito un edificio, per quale motivo non dovrebbe essere lecito costituire una servitù riguardo all’acqua non ancora trovata? E se si può cedere il diritto di cercarla, si può anche accordare quello di farla passare una volta trovata.

17 ESTINZIONE: -Confusio -Remissio servitutis -non usus -mutatio praediorum TUTELA vindicatio servitutis Actio negatoria Interdetti a tutela di possessio ad interdicta anomala

18 USUSFRUCTUS Diritto in re aliena valevole erga omnes (compreso il nudo proprietario) INTRASMISSIBILE D.7.1.1 (Paulus libro tertio ad Vitellium) Usus fructus est ius alienis rebus utendi fruendi salva rerum substantia. Usufruttuario aveva la possessio naturalis = detenzione della res fruttifera

19 Caratteristiche dell’usufrutto ➤ Correlazione con la destinazione economica della res ➤ Correlazione con la persona dell’usufruttuario ➤ Temporaneità

20 MODI DI COSTITUZIONE DELL’USUFRUTTO ➤ in iure cessio ususfructus ➤ deductio ususfructus ➤ aggiudicazione ➤ legatum per vindicationem D. 7.1.6 /Gaius VII ad edictum provinciale) pr. Usus fructus pluribus modis constituitur: ut ecce, si legatus fuerit. Sed et proprietas deducto usu fructu legari potest, ut apud heredem maneat usus fructus ➤ pactio e stipulatio ususfructus ➤ quasi traditio (come per le servitù prediali).

21 MODI DI ESTINZIONE DELL’USUFRUTTO ➤ Consolidazione ➤ rinuncia ➤ inutilizzazione (non usus) ➤ Morte o capitis deminutio dell’usufruttuario TUTELA ➤ Vindicatio ususfructus (simile alla reivindicatio servitutis) ➤ Interdictum quem usum fructum

22 RAPPORTI AFFINI ALL’USUFRUTTO  Quasi usufrutto (di cose consumabili)  Usus (sine fructu) di cose non fruttifere  Fructus sine usu  Habitatio (abitazione)  operae degli schiavi

23 Superficie: rapporto assoluto reale in senso improprio In contraddizione con il principio superficies solo cedit Origine: concessioni temporanee di suoli pubblici Sviluppo: posizione del superficiario tutelata prima con interdetto Poi con actio in rem

24 Enfiteusi: diritto giustinianeo rapporto assoluto reale in senso improprio Origine: ➤ Godimento fondo rustico in proprietà altrui dietro pagamento di un canone

25 Rapporti assoluti di garanzia pegno (  pignus datum) ipoteca (  pignus conventum)


Scaricare ppt "Istituzioni di Diritto Romano IV cattedra (lettere D-E-F) A/A 2012/13 Prof. Francesca Reduzzi."

Presentazioni simili


Annunci Google