Inoslav Bešker – Filozofski fakultet Sveučilišta u Splitu PREDRAG MATVEJEVIĆ Međunarodni odjek hrvatskog pisca Okrugli stol o Predragu Matvejeviću - Split, 7. travnja 2017. Inoslav Bešker – Filozofski fakultet Sveučilišta u Splitu

Predrag Matvejević Djetinjstvo: Mostar, Šibenik, Srebrenica… Studij: Sarajevo, Zagreb, Pariz Profesor: Filozofski (Zg): 1959-1991 Paris III: 1991-1994 Sapienza: 1994-2007 Analitičar, aktivist, esejist

Pisac knjigâ 38 knjiga (prvotnih izdanja 14 na hrvatskome, 5 na francuskome, 18 na talijanskome, 1 na engleskome) još 54 prijevoda (Brevijar 20, Druga Venecija 10, Epistolar 6, Kruh naš 5 itd.) ukupno 122 izdanja na 22 jezika: albanski, arapski, češki, engleski, esperanto, finski, francuski, grčki, hebrejski, hrvatski, japanski, madžarski, makedonski, nizozemski, njemački, poljski, portugalski, rumunjski, slovenski, španjolski, talijanski, turski u 27 zemalja: Albanija, Austrija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Češka, Egipat, Finska, Francuska, Grčka, Hrvatska, Izrael, Japan, Madžarska, Makedonija, Maroko, Nizozemska, Njemačka, Poljska, Portugal, Rumunjska, Slovenija, Srbija, Španjolska, Švicarska, Turska, Ujedinjeno Kraljevstvo, USA 14 nagrada (12 u Italiji, po jedna u Švicarskoj i Francuskoj)

Bard Mediterana Mediteranski brevijar Druga Venecija (20 prijevoda u 30 izdanja, samo u Italiji oko 250.000 primjeraka, 7 nagrada) Druga Venecija (9 prijevoda, 14 inozemnih izdanja, 5 nagrada).

Mediteranski brevijar Mediteranski brevijar. 1987, 19902 i 19913. Zagreb: Hrvatski grafički zavod. – 1998 (reprint). Sarajevo. 2002 (reprint). Podgorica: CID. – 20074 (prošireno i prerađeno izdanje). Zagreb: V.B.Z. Breviario mediterraneo. Prefazione di Claudio Magris. 1988, 19892. Milano: Hefti Edizioni. – 19913, 19934,19985, 19996, 20007, 20048, 20069. Milano: Garzanti - Premio Malaparte, Premio Boccaccio, Premio Silone, Premio Marinità, Premio Obiettivo Europa. Breviario mediterráneo. 1992. Barcelona: Anagrama. Bréviaire méditerranéen. 1992. Paris: Fayard - Prix Charles Veillon (CH), Prix du meilleur livre étranger 1993 (FR). Der Mediterran : Raum und Zeit. 1993. Zürich: Ammann Verlag. De Middellandse Zee : Een getijdenboek. 1994. Amsterdam-Kritak-Leuven: Meulenhoff. Breviário Mediterrânico. 1995. Lisboa: Quetzal. Tityûkai. 1997. Tokyo: Heibonsha. Mesogeiakí Sýnopsi. 1998. Athínai: Patáki. Akdeniz'in Kitabı. 1999, 20062. Istanbul: Yapı Kredi Yayınları. Mediterranean : a cultural landscape. 1999. Berkeley: California Press. Mediteranski brevir. 2000. Ljubljana: Cankarjeva založba. T’ratil Mutawassetiah. 2000. Dar-el-Beida: Tubkal. – 20072. Kairo: ? Haflaga yam tikhonit. 2001. Tel Aviv: Miskal. Breviář Středomoří. 2002. Praha: Lidové Noviny. Mediteranskiot brevijar. 2002. Skopje: Matica Makedonska. Brewiarz śródziemnomorski. 2003. Sejny: Pogranicze Fundacja. Välimeren breviaario. 2002. Helsinki: Loki-Kirjat. Libër dore për Mesdheun. 2003. Tiranë: Shtëpia e Librit e Komunikimi. Breviar mediteranean. 2003. Cluj-Napoca: Clusium. – 20102., Timişoara: Editura Bastion A Földközi-tenger : Mediterrán breviárium. 2006. Budapest: Corvina.

Nagrade Mediteranski brevijar Druga Venecija IT – Premio Mediterraneo di pace, Premio Malaparte, Premio Boccaccio, Premio Silone, Premio Marinità, Premio Obiettivo Europa CH – Prix Charles Veillon FR – Prix du meilleur livre étranger 1993. Druga Venecija Premio Strega Europeo (Rim 2003), Premio Fulvio Tomizza (Trst 2004), Premio Umberto Saba (Trst 2004), Premio Cultura del mare (San Felice Circeo, 2004), Premio letterario Libro del mare (San Remo 2004). Sredozemni otočnik (Isolario Mediterraneo) Premio Gradara Ludens “Lucidità” 1993.

Počasni doktorati i odlikovanja Sveučilište u Perpignanu 2000 (jedno od samo pet u povodu 600-godišnjice) Sveučilište u Trstu 2002 Sveučilište u Genovi 2004 Univerzitet Džemal Bijedić u Mostaru Légion d’honneur (FR, vitez, oficir), Ordine della Stella della Solidarietà Italiana (IT, komtur), Častni znak svobode Republike Slovenije, Red Danice hrvatske

Uvid „Mediteran pati od veoma snažnog identiteta bića i izrazito oskudnoga identiteta čina” Il Mediterraneo soffre di una fortissima identità dell'essere e di una scarsissima identità del fare” (Crotone, 26.9.2007)

„…u svakoj točki podjela” Quando lo pregai di farmi una dedica sull'edizione italiana del suo libro esitò un momento, poi con la sua chiara grafia scrisse in italiano una frase del Codice atlantico di Leonardo da Vinci: «Da Oriente a Occidente in ogni punto è divisione». Non sapevo cosa mi stupisse di più: le parole di Leonardo, che ero convinto guardasse molto più all'Occidente e alla Francia che non all'Oriente e ai Balcani, o il fatto che Andrić conoscesse quei dettagli della cultura e della lingua del paese vicino?

Podjela i sjecišta Raffaele La Capria: «è dall’osservazione del piccolo ma significativo particolare, anzi dalla sua scelta, che nasce la poesia; e così mentre ci sembra di leggere un saggio, una descrizione, un diario, in realtà si superano i limiti del genere e si entra in un’altra zona che è quella della fantasia». „…baš iz opažanja male ali znakovite pojedinosti, zapravo iz njezina odabira, rađa se poezija; i tako dok nam se ini da čitamo esej, opis, dnevnik, zapravo se nadilaze granice žanra te se ulazi u inu zonu, koja pripada fantaziji.”

Sučeljavanje i prožimanje Matvejević, daleko priznatiji u inozemstvu nego u Hrvatskoj, bio je ne „ambasador” nego apostol hrvatske kulture Njegov je mediteranizam proizlazio iz njegova – domovinskoga i univerzalnoga – etičkog aktivizma, obuhvaćajući i sučeljavanje i prožimanje.

Fakta i fikcija Matvejević je još na prijelazu stoljeća uzalud opominjao Evropu da Mediteran ne smije marginalizirati, tretirati tek kao naftni tjesnac, i prije nego je bijeda s druge strane nahrupila, poremetivši samozadovoljstvo Je li Brevijar nazvan romanom jer Matvejevića nosi fantazija ili zato što je Mediteran – fikcija?

Inoslav Bešker inoslav@besker.com www.ffst.hr